TFRS9 หรือ Thai Financial Reporting Standard 9 เป็นมาตรฐานการรายงานทางการเงินที่ถูกกำหนดขึ้นเพื่อให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากลในเรื่องของเครื่องมือทางการเงิน ซึ่งมีผลต่อการวัดมูลค่า การรับรู้ และการเปิดเผยข้อมูลของสินทรัพย์ทางการเงินและหนี้สินทางการเงิน TFRS9 โดยเฉพาะในองค์กรที่มีการปล่อยสินเชื่อ การลงทุนในตราสารหนี้
หรือตราสารทุน รวมถึงการทำธุรกรรมอนุพันธ์ต่างๆ สำหรับมือใหม่ การทำความเข้าใจ TFRS 9 อาจรู้สึกซับซ้อนเนื่องจากมีการใช้หลักการที่เกี่ยวข้องกับการจัดประเภทและวัดมูลค่าทรัพย์สินทางการเงิน การรับรู้รายได้ดอกเบี้ย TFRS9 และการคำนวณค่าเผื่อการขาดทุนด้านเครดิตที่คาดว่าจะเกิดขึ้นหรือ ECL (Expected Credit Loss) ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของมาตรฐานฉบับนี้หลักการสำคัญของ TFRS9 คือการจำแนกประเภทสินทรัพย์ทางการเงินออกเป็นสามกลุ่มหลัก
TFRS9 จะมีความซับซ้อน แต่ก็เป็นเครื่องมือที่ช่วยเพิ่มความโปร่งใส
การวัดมูลค่าด้วยราคาทุนตัดจำหน่าย การวัดมูลค่าด้วยมูลค่ายุติธรรมผ่านกำไรหรือขาดทุนเบ็ดเสร็จอื่น และการวัดมูลค่ายุติธรรมผ่านกำไรหรือขาดทุน TFRS9 การจัดประเภทจะขึ้นอยู่กับรูปแบบธุรกิจ และลักษณะของกระแสเงินสดสัญญา โดยผู้จัดทำงบการเงินต้องประเมินว่าการถือครองสินทรัพย์ทางการเงินนั้นมีวัตถุประสงค์เพื่อเก็บรับกระแสเงินสดตามสัญญา ขายเพื่อทำกำไรจากส่วนต่างของมูลค่า หรือใช้เพื่อเก็งกำไรในระยะสั้น TFRS9 การจำแนกประเภทที่ถูกต้องจะส่งผลโดยตรงต่อการวัดมูลค่าและการบันทึกบัญชีในการจัดทำงบการเงินภายใต้ TFRS9 ขั้นตอนที่สำคัญ
คือการประเมินความเสี่ยงด้านเครดิตและคำนวณค่าเผื่อการขาดทุนด้านเครดิตที่คาดว่าจะเกิดขึ้น ECL ไม่ได้พิจารณาเฉพาะเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นแล้ว TFRS9 แต่ยังรวมถึงการคาดการณ์สถานการณ์ทางเศรษฐกิจในอนาคต ซึ่งทำให้ต้องใช้ข้อมูลทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ เช่น ประวัติการผิดนัดชำระหนี้ของลูกหนี้ สถานะทางการเงินของคู่ค้า และตัวชี้วัดเศรษฐกิจมหภาค การคำนวณ ECL สามารถทำได้หลายวิธีตั้งแต่การใช้โมเดลสถิติขั้นสูง TFRS9 การวิเคราะห์เชิงความน่าจะเป็น ไปจนถึงการประเมินเชิงคุณภาพตามดุลยพินิจของฝ่ายบริหาร ทั้งนี้องค์กรต้องเปิดเผยสมมติฐานที่ใช้
TFRS9 จึงไม่ใช่เพียงหน้าที่ของฝ่ายบัญชีหรือการเงินเท่านั้น
วิธีการวัดมูลค่า และความอ่อนไหวของผลลัพธ์ต่อการเปลี่ยนแปลงของสมมติฐานเหล่านี้เพื่อให้ผู้ใช้งบการเงินเข้าใจความเสี่ยงที่แท้จริงตัวอย่างการใช้งานจริงมาตรฐาน TFRS9 เช่น ในสถาบันการเงิน เมื่อมีการปล่อยสินเชื่อให้กับลูกหนี้ธนาคารต้องจัดประเภทสินทรัพย์ทางการเงินดังกล่าวตามวัตถุประสงค์และลักษณะกระแสเงินสด TFRS9 หากสินเชื่อดังกล่าวมีการเก็บรับดอกเบี้ยและเงินต้นตามสัญญา ก็จะอยู่ในกลุ่ม Amortised Cost แต่ธนาคารยังต้องประเมิน ECL
โดยพิจารณาความเสี่ยงที่ลูกหนี้จะไม่ชำระหนี้ครบถ้วนในอนาคต และบันทึกค่าเผื่อขาดทุนล่วงหน้าแม้ว่ายังไม่มีเหตุผิดนัดเกิดขึ้นจริง TFRS9 ส่วนในบริษัทที่ลงทุนในพันธบัตรรัฐบาลและมีวัตถุประสงค์ถือครองเพื่อรับดอกเบี้ยและขายก่อนครบกำหนดเพื่อทำกำไรจากราคาตลาด ก็จะจัดอยู่ในกลุ่ม FVOCI และต้องรับรู้การเปลี่ยนแปลงมูลค่าในกำไรขาดทุนเบ็ดเสร็จอื่นจนกว่าจะขายออกไป ในกรณีของบริษัทที่ซื้อขายหุ้นเพื่อเก็งกำไรในระยะสั้นจะต้องจัดอยู่ในกลุ่ม FVTPL
